Saturday, April 9, 2011

(Houva) LUT THAH

(Houva) LUT THAH
(Proselyte)

1. Lutthah mi khat chu na lungsiet ding chule na jumsuo louhiel ding tia aveel veela Torah a kisei hin "Lutthah mi" ngailut/lungsiet ding ti thupieh hi ichan-geija khawh ham ti avetsah in ahi. "Nangma naki ngailut bangin na hieng-na kawm ngailu'n" ti thupieh ikihil banguva hi Lutthah haw chunga jong ikihil diu angaije. (Leviticus 19:34)

2. Gentile mi khat Pakai lhaving nuoia hung luta lung thieng seela lungthim pumpia Juda Hou hin kisaan chu "tahsanna a lutthah" (Proselyte by conviction) akitii.

3.Houva lut kiguo mi khat chun imacha dang jieh hilouva hou a lunglutna dihtah anei masat angaiin ahi. Israelte Torah chu ipi ham ti kichieh taha aheeta chechu thudih ahi tia apomna le akisaan chule Thupieh haw thanuom taha bawl ngachaatna anei phaatle hiche chun Juda Houva ama ahin kailut ding ahi.

4. Juda pasal pilhing thum mitmu le heetpinaa cheep kitana chule twikul thieng (Mikveh)a Daan dungjui taha twilut chu "lutthah dihtah" (true proselyte)ahi. {Temple umlai chun lutthah haw hin kilhaina gan-tha abawlu jong ana ngaije} Hiche tahsaa thilbawl haw hi lungsunga nopna deina aneijou nungle bou bawl ding ahi.

5. Heetpi/sakhi thum haw chu Pathien kicha mi chule Torah thupieh haw phatea jui mi ahi diu angaije. Mi thum laha hi ahitheile khat pen beh Torah mithiem, lutthah Daan (conversion laws) haw phatea thiem mi ahi angaije.

6. Twilutna kin bawl petle lutthah khat chu thupieh phabep - kipahman saan theina le gawtna chan theina lam haw vel seipieh ding ahi.

7. Twi lut petle atahsa vun le twi kikaha imacha thildang um theilou ding ahi. Hijieh achu asachunga beh thil jousie, lahdoh thei Ha (tooth) siemthu kisan lahdoh ngaija ahi.

8. Numei khat twilutna ding daan lampi 2 (ni) aume - khatna ahileh, nylon puonvom khat twi chunga pha a, ahawrnlai khata aluchang aturidoh ding, thu kisei angai jou phaatle aluchang alhup sah ding; anina ah: Puon (von)/sangkhol chuol lientah lhang diep duop khat aki-ah puma twi alut thei ahi; ahi'n, a puon chu itinamajongle atahsa vuna beh louva kilap kaang thei ahi angaije.

9. Mi khat chu twi alut masanga alungsunga kichieh taha ahet dinga khoh aume: Hiche chu - Atwi lutna hin ama chu atahsa le alunghtim asuhthienga chea kuona chu ama chu Israel mi khat hung hiding ahi tai tihi - thieng tahbeha aheta chule akisaan/apom angaijin ahi.

10. A chunglama kisei Daan haw jousie hechien henlang kisaan tajongle pasal khat chu Cheptan theilou ahikhah a ahile ama chu ki lalut theilou ahi.

11.Cheeptan chu kaapngong masat’a bawl thei ahi. Ahi'n, angainaa kimang kaapngongna (anaesthetic) vaang dei aum puoi; ajiehchu chetobang kaapngongna atahsaa bawl ding jahnuom lou lawi mi aumin ahi.

12. Lutthah khat chu cheeptan sa ahile hieu muhhiema suta thisan vat khah ivat sah jong le ahitheije. Hichu Daan jui dihtah Juda mi toukhawm masanga bawl angaijin, hitia chu amapa chu Daan dihtaha cheeptana kisang ahi.

13. Cheeptan sa lutthah khat in twilut bawl hihlai jongle Sabbath anit theijin ahi. Hi'nla mi lawikhat hiche chu dih salou lawi aumun ahi.

14. Cheeptanna kina vaangbuohna/tauna bawlpa'n hiche hi asei ding ahi: "Pathien ka Pakai-u, lei le vaan Leengpa, phatthei buohna le thangvahna chang ta'n - ajiehchu Nangma'n Na thupieh in keihaw nei suthieng in, lutthah haw'n cheep atan uva kitepna thisan asuo diu thupieh na pieh jiehin - hiche thisan umlouva chu lei le vaan jong um theilou ahijiehin. Hiti hin jong akiseije :"Hiche kitepna (covenant)a hi ana lut lou hileng lei le vaana dinga thupieh haw chu kana bawl jou lou ding ahi. Hiche kitepna thupieh hin pie a Nangma phatthei chang ta'n". Hiche tauna hi aki seijou phaatle acheep kitanpa chu phatthei akibuoh in Juda min khat akidahpeh in ahi.

15. Cheeptan sa lutthah khat daan juikimna dinga thisan vat khah akisuona achun phatthei buohna tauna man angai puoi.

16. Twi lut joule mipa chun taona asei ding 2 (ni) aume - "Shehecheyanu" (Pathien in hing le dama ahin kawia, tutobanga kipahna phat mu thei dinga ahuoi dam jieha kipahthu seina)chu1e "Lehikanes" (Abraham thutepnaa lut jieha kipahthu seina) teni hi ahi.

17. Achunga kiseisa daan jousie ahin suh bulhit phaatle mipa chun Juda mi khat bawl jousie ahin bawl pat dinga ngeh ahi tai. Juda nungah jong akichenpi thei tai; chule Juda mi khat hina hinga khawsa ding ahi tai. Lutthah numei vaang Cohen in akichenpi thei puoi.

18. Namdang mi nupa Juda houva alut lhonle Juda Daan dungjuia aki thah cheen lhon anagaiin ahi.

19. Juda khat ihi kalsie Spain le Portugal gama Marranos haw khu lungthim kihong piela baan jieta a isaan uva Shechina lhaving dailim nuoia ilutsah u angaije. Amahaw chu athuu hilouva namna a hou chuoma ana kinawlut ahiuve.

20.Marranos te kicheenna dihle dihlou thua buoi angai puoi; ajiehchu amahaw kicheenna chu kicheenna a kigeellou ahi. Kicheenna dihtah hijieng jongle Marranos haw panna le heetpina (witness) naa kibawl chu kicheenna- a kisaang lou ahi tiin Salonika gama miching-mithiemte'n thulhuhna aneiju ahi tai.{Keschinov le Bessarabia houbung hawa Chief Rabbi, Rav Y.L.Tzirelson in Halacha dungjui a athu atan ahi taiin, hiche chu Israela Agudat Second Congress in Elul, 5689 kuma chu a namdet abi tai.}

2l. Marranos haw chu cheeptan loulai ahiule a cheep tan pieh a lung-sa-ih louna dinga twi jong lutsah dihg ahiuve.

22. India gama hungkuon B'nei Yisrael haw chu Juda thiengtah- ahiuvin, lungsa-ih lou hiela kicheenpi thei ahiuve. Hijieng jongleƩ amahaw laha koitobang khat insung thusim dawla gin lelna auma ahile Israel Chief Rabbinate a khuolchil thei ahi.

23. Falashas haw hi Juda dihtah ahiuvin, amahaw hi chidang-namdang laha amahthah louna diuva chintup angaijin, Israela puiluta agang thei peena Torah thu hila puihuoi angaijun ahi. Juda mi khat huhdoh achu leisiet pumpi huhdoh banga kigeel ahi. {Masanga Israel Chief Rabbi ana hia, Rav. Ovadia Yosef lekhasut "Shlita" akuona kiladoh} Lungsa-ilma imacha aum lou na dingin Falashas haw jieng jong tui lutsah ding ti thutanna (decision) khat aume. Hichetobang lungsa-ihna aumlouna dinga chetobang mi jousie tui lutsah ding tihi mi tamjaw chule Israel Chief Rabbinate in jong aphatsah ahi tai.

Guolngai Lutthah, Ka seisa bang chun hiche lekhabu neucha ka hin sutna jieh hi Judaism chu itobang ham ti alhaangpia nana het theina ding ka ti ahi. Hichea thu kisun hawhi Halacha dungjuia adih hijieng jonglou munchuoma hawl bena na neilouva ahile hiche lekhabu keuva kuona lung geltanna na nei ding chu hahsa maithei ahi. Hi'nla, agil cheh le asaang cheh a hawlna dinga khuolchilna a kalbi a man dingin hiche lekhabua kisun thucheng/thumal jousie hi manthei ahiuve. Thucheng a tamjaw hi hilchet (explanation) beija akijih bang banga moh tuhchah jieng thei ahilou jieh uva khuolchilbe angaije kati ahi. Na khonung hinkhuo hin thunun thei ding Halacha daan jousie tohkhah ka guot ahi. Ahi-vaangin ka seipuoh lou hiel Halacha phabeppi aum nalaije; ajiehchu tu-tua nanga dinga panna thei nei behsehlou - hijonglo tununga dinga vaang na hetlouva khawh tahtah - haw chu ka pan sah loulai ahi. Alhaangpia ka tup le doi chu ka sei suoh tai tiin ka gele. Hitichun Juda khat hin- khuoa dinga ngaichaat Daan (Halacha) chie daan lhaangpi chu na ahi tai ti'n ka gele. Juda tahsan ki ngahna ipi ham ti nahetna dingin Juda Lunggel jong ka pie tai. Chea kuona hi Juda chihna le lunggel daan saang cheh le thuh cheh’a na hawlbe a nakhuolchil angai nalaijin ahi; hiche chu Juda tahsanna na hin kikoppia leisieta hi Juda khat hinkhuoa na hung hin theina ding lampia na ngaichaat le poimaw pen chu ahi. Juda tahsanna leh lunggel daan thudawla hetna sangiaw le thuh jaw na hin nei phaat tiengle Juda chawndaan le Halacha na sim pat thai ahi tai.

Rabbi Eliyahu Avichail.

  © Blogger template 'A Click Apart' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP