NIDAH DAAN

NIDAH
Insung Thienthouna
(Family Purity).

Judaisma Nupa kikah thu hi numei leh athienlou phaat thudawla kithahsiemna (renewal) leh kithahsahna (refreshment) thu-a jinu leh jipa lunggel daan chunga kingam ahi. Numeiin cholduona angaichaat chu akah uva "nupa kingaina" chul louva a thahsah jing nopnau toh kilhon khawm jing ahi. Kahtah taha kikhenna (kitohkhah louna) hin "nupa kingaina" chulsa chu ahin thahsah kit ji ahi. Torah hin ipi dinga numei chu ni sagi sung nidah ahi ati ham? Ajieh chu pasalin a heetchil behseh phaat leh ningkihalna anei jiin ahi. Che jieha hi Torah in ni sagi jouva athien kit phaatle ajipa dinga 'aki chenni lhona dei leh ngai aum banga chu hung um thah kit ding' ati ahi. (Nidah 31a)

(a) Numei jousie, ateh akhang kidanglouin, a thienlou sunga thisan vat khat cha hijongle auma ahile amanu chu abuoh Nidah ahi. A jipa kawma lut louhiel dinga thupieh khautah um ahi.

(b) Lha sieh a "Buoh phaat" hi akikheel kheel theiin ahi; chejieh-a hi nmnei khat chu lha danga a buoh phaat hihih jongle thisan, ahung uma ahileh nidah ahi jienge. Nauvop hihenlang, nausen nawicheep nei hijongleh chule aheetlou kah-a hung hijongleh a puon sungnunga thisan abe-a ahileh nidah hijieng ahi.

(c) Thisan hung daan leh a rong jong akikheel thei ie. Twi hung luongdoh rong chu thisan toh akilaw-a ahileh amanu chu abuoh-a kisim ahi jienge. (Lung sa-ihna aumle Rabbi thiem khat doh lawi chel ding ahi).

(d).Numei khat chun aphaat ahung tai ti chu asa chungah kihet henlang, thisan la umta hih leh nidah ahi thou thouve. A puon sungnung kawt henlang ahivangin arong umlou abang (akaang) hileh ama chu abuoh puoi; athienge.

(e) Khatvei abuoh kal, mikveh a akisil tokah-a numei khat chu nidah-a umjing ahi. Kisil thienna anei masang sieha chu ajipa toh akah uva kingaina leh kideina lungthim jousie chu kot khah khum ding ahi jienge. Ajipa'n atohkhah thei ahi puon, imacha jong akhuta apieh thei ahi puon, gaala kuona ase-thaw jieng jong phal ahi puoi. Inndan khat sung-ah aum khawm thei uve.

(f) Bu nehna dawkhaang khat chunga aneh khawm lhon dingle akikah uva khatnu chu Nidah ahi ti hetna ding melchihna khat ajam lhon angaije. Khat nehmoh khatin ane thei puoi.

(g) A jipa umpet in ajinu'n alupna asiem pieh thei puoi. Amapa jong amanu lupna chunga atou ham akijam ham phal ahi puoi. A jaalkhun lhon jong aki tham phah louna diuva loikhen ding ahi.

(h) Akikah lhona mi dang khat atou louva ahile luoiling khat-a atoukhawm diu phal ahi puoi. Nuomthuop khuoljin ahilou uva, aki tohkhah lou ule Bus sunga touna khat-ah atoukhawm thei lhone.

(i) Numeinu buoh-phaat kipat nading ni khat /jaan khat masanga pata akikhen lhon angaije. Ki nupa theilou ahi tauve.

(j) Nidah ahi-a kuona, (thisan luon taang leh taanglou leh) ni 5 (nga) asim doh ding ahi. Ni 5 channi nilhum geija thisan aluon louva ahile hiche nilhah akuona chu nithieng ni 7 (sagi) a sim pat thei ahi tai

(k) Ni nga joua thisan aluon nahlaija ahile, ni sagi sim chu apat theilou lai ding ahi. Sun lai, nilhum masang ngeia phatea aki khuolchila thisan aum tapuoi ti kichieh taha ahet masang sie-a ni sagi sim apat theilou ahi. Thisan aum tapuoi ti ahet chet kei phaat le ni-thieng 7 simdoh chu a pat ding bou ahi.

(l) Nilhum masanga aki khuolchilna chu 'hefsek taharah' kiti ahi. Aki khuolchil ding daan chu hiti hi ahi- A kalkah phatea asawp thieng sela, chujou leh puon kaang thiengsel hal khat, ahawm sunga alut thuh thei chana athun lut ding, asunglam baanga anedeen ding ahi. Puona chu thisan anaat le aki sil thien joulou jieh khat hithei ahiin, akisil phat kitna abawl jousie avel bawl kit ding ahi. Aki khuolna puona chu ima anaat louleh puon thieng dang khat kitieh tah ahetlut kit ding hichechu jaan geija achuti umsah ding ahi. Chujou leh puon chu a lahdoha electric meivah, vah-emsel nuoia akhuolchil ding, imacha naat amu lou leh jing khovah a sun mitmu-a avet phat kit nahlai ding; chea jong chu ima aum tahlouva ahile nih-nuoi kaang thieng set khat akichena, von thieng tah-a akivona, alupnaa puonpha thieng aphaa, chea kuona chu ni-thieng sagi asim pat ding ahi tai.

(m) Ni sagi sunga jong hi jing leh nilhah (nilhum masang)a, ni nga lhinni a aki khuolchil banga chu aki vet jing angaije. A nih-apuon jong akhuol jing ding ahi. Ni sagi sim letni Ich a chaini a akikhuolna a ima aum tahlouva ahile Mikveh a kisil thei ahi tai.

(n) Iti ham khata ni sagi simga hi thisan ahin mudohna bang aum leh ni nga nia pata aki khuolchil dan jousie ahin thah pat kit ding ahi.

(o) Ni sagi kichaini chu Friday hijongleh nilhah-a mikveh a akisil ding ahi. A ni giet channi hijongleh sunlai a akisil ding phal ahi puoi. Ipi ham jieh-a ni sagi nilhah-a kisil theilouva ni giet ni nilhah-a kisil bep dinga aum jongle, akisil masanga ajipa kawmma lut thei dieh loulai ding ahi.

(p) Mikveh a twi alut masanga a tahsa pumpi thiengsela aum angaije. Chena dinga chu akam, akuolsung, a sawp thieng ding, aha anawt ding, a khuttin akengtin muisela atan ding ahi. A lu changa sam chu tuilum a shampoo a asawp ding, chujou leh asam chu aki luoimat khatcha umlou liouva samthia apaw ding ahi. A tahsa vun leh twi kikah-a imacha dang umthei lou dinga asung-apaw a khuolchil ding ahi. Lung sa-ih na thei themkhat aum jongle Rabbi doh pai ding ahi.

(q) Twilutna ding ni chu Friday ahileh Sabbath suhsict louna dinga ima jousie majepa aki guot jouna ding a gel khawh ding ahi.

(r) Twilutna ding chu Saturday (Sabbath) nilhah ahikhah leh kiguotna jousie chu Friday nia chaisaa akoi angaije. Friday nia ana kisil tah jongle Saturday nilhah atwilut masanga akisil kit tei angaije.

(s) A twilutna ding mikveh chu halakha dungjuia nuolna bei hiding, twiin a lhawm pena alaai (navel) chunga 30 cm ahin lhup tou angaije. A ding dang aum louva khaal lai (tuikan lai) ahileh vadung a lut thei ahi. Kisil-kuong (bath tub) ahi thei puoi.

(t) A twilut pet leh a tahsa vun leh twi kikah ah imacha anang thei ding thil dang aum puo'n, chuleh a tahsa pmnpi asam geijin phate cha'n alut suohnai tia vetup ding numei khat in adinpi angaije.

(u) Twilut phaat leh kijiet kang lou ding ahi. Khut le keng kaah ding, a tahsa chu twichung lama themkhat awn hieu ding, kam/muh chi ding mit sin ding, hasi'n behseh lou ding; jang peta din lou ding tou jong tou lou ding ahi.

(v) A changa lut theilou, midang khatin aki thuopi ngai ahileh a kithuopi ding nu chun ama atham khah masanga akhut teni chu mikveh twi a asuhkawt masat ding ahi.

(w) Twia kuona ahung dindoh doh leh alungchang jawna akhut angapa ....... "A thupieha ei suthieng uva twilut ding thupieh ei pieuvah ...... " ti thangvahna chu asei ding ahi. Hiche asei jouva avel lut kit leh apha cheh e.

(x) Inn a hung lhun phaat lch ajipa kawma "twi ka lut tai" --- "ka thieng tai" ti asei pieh ding, chejou phaat leh chun ajipa kawma lut thei ahi tai.

  © Blogger template 'A Click Apart' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP