SABBATH NIA BOLLOUDINGHO

Sabbath
Sabbath chu Ni Thiengthou leh Chawlduo Nikhuo kiti ahiin, hiche nikhuo-a hi mi khat chun Torah simna le taunaa ki suthienga a lhagao dimnun chu aki dopsaang ji ding ahi. Insung mi kikhop khawmna, anneh-dawkhaang suhthienna,lungsietnaa kiloikhawmna hobawla, Torah simna chule kipah thanuoma lathieng sahna hawa phaat manna nikhuo ahi. Hiche haw jousie hi tahsa phatchuomna ding thilbawl jousie akuona kikichawlduo a, tahsa kichawlduo a lhagao dopsaangna jieh leh Sabbath thienthouna jieha Judate kawmma hung lhung thei ahi.
Natoh chi/jat 39 haw.
( 39 Labours).
Judaism a hin Torah akuona kiladoh Daan tamtah aume. Chule miching-mithiemte (sages) kama kuona hung pawtdoh Daan jong aum kit e. Sabbath nia toh thienglou natoh jaat 39 aum in che haw chu anuoi ahin aki piei: (1). Lou lhaw/lou kai, ( 2). Muchi tu, ( 3). Chaang at, ( 4 ) Chaangphal kaan,( 5.) Chaang voh, (6.) Chaang Ihit, ( 7.) Teeldoh/Lhen, ( 8.) Chaang seep, (9.) Chaang suh/heh, (10.) Chaanglhah meh, (11.) Chaang1hah kan (Bu huon), (12.) Samul meet, (13.) Puon sawp, (14 ).Voh/Khet, (15.) Rong nu (dyeing), (16.) Pat kheeh, (17.) Khaukuol Siem (l8.) Puon-baan, (19.) Puon khawn, (20.) Patjang loikhen, (21.) Khao khi, (22.) Khao kikhit lhap, (23.) Puon khui, (24.) Loitel/Baw-keh (25.) In sah, A (26.) In phiet, (demolishing), (27.) Seh-a thil voh/khet (akichaina), (28.) Thaang kam (29.) Gan/Sa-tha, (30.) Savun lip, (31.) Savun suhnem (tanning), (32.) Savun hiet, (33.) Tan (cutting), (34.) Lekha jih, (35) Jihsa nawt- mang, (36). Line(rul)kai, (37) Mei haal, (38) Mei thamit chule (39) Mun khata kuona mun danga thil puoh/dop/choi le. Chea kipie natoh/thil bawl hawhi Gamthipa Houbuh (Mishkan) sahna a ngaichaat natoh haw laha kuona kiladoh ahiuve. Chea natoh min kipie hawhi tulai khanga toh kituoh behseh lou maithei ahi, ajiehchu che hawhi Halakha a natoh mina kipie haw dungjuia kisei ahiuve. Sabbath nia dinga "Toh thienglou" tia kisei achunga kipie haw hi Torah a kisei dungjui ahiuvin, tun a seichetna Rabbite pieh dan haw veu hite:-

1. Lou lhou/ Lou kai. (Plowing)
(a) Muchi tuna thei dinga lei mun khat suhthieng ham kal ham vohnel ham jousie chu Lou lhou tihin ahuopin, chehaw jousie chu athienglou ahi.
(b)Lou bawlna ding hihih jongle mun khat laitong ham ahiloule sesaang ham jong phal ahi puoi. Tuola chair (chouki) le naosen tawlna (gari) haw kaile vaang athieng nai- (leichung suhtong/ suh kuohna ding lungthim neija bawl ahilou leh).
(c) Paka (pucca) kideng chung hilou, tuollhaang chunga guli (marble chang) ahiloule football kichep haw phal ahi puoi, ajiehchu tuola chu ipiham suhsiet/suh keh/suhboh thei khat umthei ahi.
2. Muchi tu. (Sowing)
(a) 'Tu' kiti chu muchi khat lei kilaitong sunga lhahlut seh hilouvin, asel thahna dinga thingbah tan chule tu dinga muchi twia die jong ahuop e. Muchi tu ding hilouva neh dinga twia die vaang athieng nai.
(b) Thingbah kicheptan ham pahcha ham, twidie athieng puoi. Ahi'n, Sabbath masanga ana kidie sa, kilahdoh kha ahilevaang koilut kit thei ahi. Anche kilousa jong twi suhkawt chapkawt thei ahi.
(c) Thing leh hampa chunga twi chuh theina dinga khut sawp jong phal ahi puoi.
3. Chaang Aat. (Reaping)
(a) Kawite a chaangvui aat seh hilouvin, thingbah tan, thei-ga law chule hampa aphunga loidoh haw jousie jong hi 'chaang-aat’ tihin ahuop suoh in, chejieh chun aki phal puoi. Hampa (phuoinel) chunga chie vaang athieng nai.
b) Theiga ham anaa ham law/loilhah louna, ding gel khawhna in miching (sages) hawn che hawhi bawl thienglou ahisah taove:- (i) Theiga akung chunga nah den ding; (ii) thing chunga kal ding; (iii) Thingkung dinglaai ipiham khata man den ding; (iv) Sa/gancha chunga tou lou ding.
4. Kaan. (Binding)
(a) Khaua (naanga) thil kaan aki jahda bangin chaangphal lahkhawm jong at ahi. Hiche keu chu hilouvin chi (salt) huikhawm jong athienglou ahi.
5. Chaang voh. (Theshing).
(a) Chaang akung leh avui loikhen athieng puoi. chule bea, havai haw khe jong athieng puoi .Ikhe doh doha neh pai jieng ding - leipak havai, makhaga haw khe/vohkeh vaang athieng in ahi.
(b) Thei puma kuona atwi mehdoh athieng puoi, kama chawpdoh thaw vaang athienge.
(c) Neh ding bu chunga theitui meh khuma neh vaang phal ahi;. akhuta meh jcng athienge.
(d) Bawngnawi lhawh athieng puoi. Khuta tham louva khawl (machine) a lhawh vaang athieng e. A nawi saal vaal jieha api'in na asah louna dinga gentile mi khat lhawhsah thei ahiin, hijong le neh/dawn athieng puo'n, phatchuomna danga manchah jong phal ahipuon buohlhah ding ahi jienge.
6. Chaang Lhit(Winnowing)
Atah le asi khenna dinga hui laha chaang lhit phallou ahi.
7. Jan-doh/ lhen-doh (Selection)
(a) Tu a neh jieng ding hi jongle Nehding lah a buhsie (aneen) lhendoh phallou ahi.Chule thildang mangcha louva khuta lahdoh jong athieng dieh puoi.
(b) Nehthei jaatchuom ni kichohhal laha kuona khat johsaang lahdohna dinga jen jong phallou ahi. Nehthei, apha leh asie (aminlou ham anieng ham) kichohhel laha aphalou jandoh ding jong phallou ahi. Ahi'nla akichohhel teni chu alien aneo um chuom ahileh khenjah thei ahi.
(c) Tu a neh jicng ding an chu nah dinga thienglou ipi ham khat toh aki chohal khah le buohsie chu tham loh louva nehding pa joh chu khutna ladoh a neh thei ahi. Ahivangin khut hilou, thildang khat (thihkhe etc.) manga lahdoh vaang phal ahi puoi.
(d) Thil jaatchuom ni kichohhal, neh dinga achuom chuoma lhendoh ding ahilouva ahileh lhendohna daan dang athiengmaw aum puoi. Thil ni kichohhal kiti jong chu lheng khat sungah kithuh khawm jong leu kitongkha louva um ahiuleh khat joh saang lahdoh thei ahi.
(c) Tu a neh pai jieng lou ding thei meet/vel phal ahi puoi. Neh pai ding ahi levaang meet athienge. Chule thei sunga chu amuon laai ham lungvei laai ham aum leh hiche mun chu aatlhah thei ahi.
(f) Nehthei thil hilou, thil dang, nih-le-puon tamtah kikoikhawm lah jong lhen phallou ahi. Tutah taha ngaichatna um jieng lou thil chu nehthei laha buohsie um tobanga gel ahi.
(g) Lekhabu haw leh Stamp etc. tientoh phat’a koiphat/guoltuoh jong lhendoh daana kila ahiin, bawl thienglou ahi. An neh jou phaatle ankuong chu {sum (silver)} ahia koina ding mun dang aumtheilou leh aumna mun ngeia nungkoi kit vaang phal ahi.
8. Chaang Seep/Ngel (Sifting).
(a) Anchang laha avaai ham buohsie dang ham lahdohna dinga Ngel chu phallou ahi. Chule Godaala thil sep kiti mawng mawng jong phal ahi puoi.
(b) Cha-lhit, cha leh twi dang dang lhit phallou ahi. Ahi'nla twikaai (tawti) lawng amuh a leen vang kituosa a tui hehdoh vaang athieng e; chuleh kuong-sawpna (sink) taw’a alhitna uma twi sunlhah/ buohlhah jong athieng ie.
9. Goibuong (Grinding)
(a) Ipi hitaleh alhang (atwi hilou) goibuong ham suhchip ham phallou ahi. chule aatneel kiti mawng mawng jong aki jahnuom puoi. Neel behseh louva, salad siemna dinga chemchaa at vaang phal ahi nai - tu ma neh pai ding ahileh.
(b) Sumhei leh thil goi neelna manchah dang dang man ding phal ahi puoi.
(c) Chapang/ Nauseen, ane thei naailoute neh dinga thei ham anche ham atneel pieh vaang aki phal thei ie. Ahi'n1a, hiche bawlna ding hin nidanga i bawl ngeina daan hijeplouva bawl ding ahi. Pilhing, aliensa khat, ipi ham hahsatna anei jieha ne theiloute adinga ibawlpieh ahileh angainaa khut jietlam mang mi ihileh veilama aat ding chule anepa'n jong angaia anehna, akhut ham thihkhe ham chu akheel ding ahi.
(d) Koi tobang khat in heetlou kaha ipi ham khat ana goibuong khah ding tijaatna jiehin natna khawh behseh lou adingin Sabbath nia lou nehda jieng ding tiin Mithiem (sages) hawn thupieh khat asiem uve.
10. Chaangbuong Meh (Kneading)
(a) Chaangbuong leh twi kihala alhuoh-a meeh chu bawl dinga thienglou thil ahi. Tamlou, themkhat cha hijongleh athieng dieh puoi.
(b) Anche leh twi chawhel chu bawl thei ahi nai. Thil dang, twi laha idie a junlha lou, thil taah haw twi toh chawhel jong bawl thei ahi.
(c) Kuong sunga kikoi neel (leivui) chunga twi sunlut vang bawl thienglou ahi.
11. Kan leh Huon. (Baking and Cooking).
(a) Nehthei / An ham chuleh adang dang jong meia sah/kan ham ahiloule electric a huon ham gaw- min thaw ham jong athieng puoi. Neh lou ding thil khat suhtaalma ding ham, suhneem ding ham a mei le electric a sah jong phal ahi puoi.
(b) Bawl thienglou chu - Meia lhut, gaw/sah, kan chule huon. Chehaw seh chu hilouvin beel sunga twisou um chunga thil khat sah jong phal ahi dieh puoi.
(c) Neh ding thil huon/kan/gaw- minsa khat chu ana dap tah a ahile chule hiche an chu atwi hilouva ahaa (solid) ahileh twi ki-awmsou, aki awmna bel (Klee Rishon) mei chunga kuona doplhah a hiche bel chunga chu suh sat thei ahi. Mei chunga kuona a bel doplhah louva suh sat vang ahi thei puon, chule suh sat ding an chu atwi ahilevang hawilai hijongleh phal ahi puoi.
(d) Electric ham mei hama ki satsah thihpeh khat chunga nehding (huon minsa)khat suhsat chu phal ahi. Ahi'n, hiche nehthei chu changlhah ahia ahileh 'toast' suohsah vang phal ahi kit puoi.
(e) Chache le cocoa ham cofee ham chu twisou sunga lhahlut ahi thei puoi; twisou chu khawn dang khatna thal mahsah a chea chu die lut ahiloule chache chunga khawn chuoma kuona sunlut vang ahi thei nai.
(f) Nehding kihuonna bel meichunga aumlaaia chaw lou ding ahi. Bel sunga kuona ithuh doh dingle a bel chu meichunga kuona doplhah masat ding ahi.
(g) I thuhdoh jou nunga an chu asat nahlaija ahile bel chu meichunga suon/koi kit thei ahi; ahi'n chuti bawlna dinga chu bel chu mun chuom khatna ina tun khah levaang meichunga koi/tun kit thei ahi ta puoi.
(h) Mei chunga kisuong jing bel khatna twisa, bel dang, meichung mama a um sunga nehding huon minsa um laha lhei lut thei ahi. Chule a bel tcni jong chu aunma mun uh khel thei ahi.
12. Samul meet! Vaw. (Shearing)
(a) Sa hinglaai hihenlang athi hijongle amul vaw/ meet athieng puoi. Chule vacha mul bawdoh jong a thieng puoi.
(b) Tin tan phal ahi puo'n; chule tivun kileeu attan ham khutna bawdoh ham jong athienglou ahi.
(c) Samthi ham brush hama sam paw jong phal ahi puoi - samjang khattou pul thei ahi. Hi'nla thil neem khatna sam pullou theina dinga ijut thei levaang chechu jahda ahi puoi.
13. Puon Sawp (Washing)
(a) Itobang puon hijongleh puon sawp chu athienglou ahi; sawp seh hilouvin puonsie kawta jut thieng jieng jong phallou ahi. Dawkhaang puon (Table cloth) jieng jong puonsie kawtna nawt thieng aki phal puoi.
(b) Puon kawt hehkang phallou ahi. Chule a suhthienna dinga khutna jut ham ahilouleh thin ham jong phallou ahi.
(c) Um le beel sawp aki phal puo'n, chule tichunga puon um puma tui laha vaahlut jong phal ahi puoi. (d) Istri a puon nawt phal ahi puo'n, chule puon nidanga kilhep daan hilouva lhep dan chuoma lhep jong phal ahi puoi.
(e). Puon kawt phou doh phallou ahi; hi'nla nidanga phouna khah lou muna phou daan jaat chuoma phou doh vang phal ahi.
14. Vawh / Khet (Beating)
(a) Samul ham ahiloule thil danga kuona patjang khehdoh theina dinga vawh nem phal ahi puoi. An neh ding ataah / ahaam levaang suhneem thei ahi.
15. Rong Nu. (Dyeing)
(a) Puon hihenlang thil dang dang, um-le-bee1 chule manchah dang leh itichunng / itahsa sam /mul hoilaai jong rong nu phallou ahi.
(b) Khutna thisan ham, theitui ham anaat / abeh a ahile puona thieh louna dinga chihthei angaiin ahi.
(c) Kengkoh nawtval jong athienglou ahi.
16. Pat-kheeh (Spinning)
(a) Samul ham patbuo hama kuona patjang suona dinga kheeh athieng puoi. Chujongle patjang ham khau dang ham huol khawma thil khat siemdoh jong athieng puoi.
17. Khau kuul Siem. (Making Loops)
(a) Thil khat khina ding hihen, ipia siem ding hitaleh khau kuol sem chu athienglou ahi.
18. Puon Baan (Warping Thxeads on Weaver's Beam)
(a) Puon baan (puon khawnna dinga) chu baw} thienglou ahi
19. Puon Khawn (Weaving)
(a) Moja sah, pahcha khui, pat/khau pheh, patjang lheh khen haw chu Puon khawn kiti hin ahuop such in, hichejieh achu che haw hi bawl thienglou ahiuve.
20. Patjang Lhekhen (Unweaving or Unravelling Threads)
(a) Khawn dinga pat baansa nunglhap ham ahiloule patjang lhekeh ham jong phallou ahi.
21. Khau Khi (Tying)
(a) Angainaa ni khat sunga khatvei beh kilham ji ahilouleh khau khi ding athieng puoi. Akikhit khat chunga adang khisawn (veel khi) jong aki jahnuom puoi. Khijut a kengkoh khau khi haw vang phal ahi.
22. Lhap (Untying)
(a) Achunga kisei khaukhi thienglou haw khu lhap jong athieng dieh puoi. Hahsama khat amnle veelni kikhit haw chu lhap thei ahi.
23. Puon Khui (Sewing)
(a) Puon khui, gawma savun leh lekhapuon chaalmat (chomkhat ding hijongleh) jahnuomlou ahi. Chomkhat jouva lhapdoh kit lawi dinga pin a kil vang ahi thei nai.
24. Bawkeh (Tearing)
(b) Neh ding thil chunna lekha chu bawtela hawn thei ahi. Toilet paper bawtan vang phal ahi puoi. Lekhabu kikhui laia ana kimat kha pheengmai loikhen thei ahi. Loikhenna chun lekhajem a suhsiet ding levang loikhen athieng puoi.
25. Inn Sah (Building)
(a) Inn sah le sahna dinga a-ipi laai ham tundoh jong athieng puoi; hi’nla thil khat seelna ding ham, Inn jephoina ding hama thil khat timdoh chu ahithei nai..
(b) Inmun laicham, khuomkuo lai, Inkam (thing-lhavvn) ni jopmat, thing vu, um-le-bel sie siemphat, kotpi- kotcha tundoha suhtuoh athieng lou ahiuve.
(c) Inchung ham thil-siin dang ham khat kopja kituo ahileh hon thei khah thei ahi. Vaiphaw vang ahi thei puoi.
(d) Heicha, chempawng le manchah dang dang gaa suhtuog thuomphuo (furniture) part chuom chuom suhtuog chapang kichepna thil haw khat le khat dettaha kikaimat sah chule sam pheeh kiti haw jousie hi 'sah' kiti hin ahuop suohin, athienglou ahiuve.
(e) Kuokta (bawm / haai) sitna chu agiel um (screw) a kiman ahile hehhon thei chule khah kit thei ahi. Haisiin hon jong athiengin, chule tina kikhum nehthei lahdohna dingin atin chu imaa mankit theilou dinga hon athieng in ahi.
26. suhsiet! In phiet (Demolishing)
(a) In hihenlang, lhambuh leh puonbuh chule kuong (tuichunga kitawlna) hijongle leichunga um chu phiet ham lhap ham suhchim ham athieng puei. Kaanglong (tala) vohkeeh, sampheeh lhap khatcha athieng puoi. Nehding lahna dinga akikhumna bawm suhsietna it umlou ahile suhsiet thei ahi.
27. Akichainaa voh/Khet (Final Hammer Blow)
(a) Itobang natoh hitajongle akichaina, ajawna dinga voh ham kil ham saat ham tuh ham bawl athieng puoi. Puon khui chaisa a kuona patjang khat sadoh jong athieng puoi.
(b) Natoh chaina seh hilouvin siemphat (repair), tuilawng bing suhvan, thei neh theina dinga truma lahkhen, la sahnaa manchah (musical instrument) lsiemphat, toka kawnga khainaai khau (elstic ) thunlut haw geija thienglou ahi.
(c) Siemphat Ieh hehtuoh tihaw aumlouna dinga Iasahna manchah haw manga lasah ding kikham law ah ahi.
(d) Cycle a tou, mi jap pung chabi pieh haw kisan athieng umlou ahi.
28. Thaang Kam (Trapping)
(a) Hinna nei ganhing khat aki tomdoh lelna ding thaanga awhsah lou ding ahi. In sunga vacha aleenluta ahile kot khah khum angai ahi puoi. (Indan sunga chun nuom tah in Ieeng lele thei jongleh)
(b) Thaang kam ham leen jah ham jong athieng puo'n, sa del jong, uisathiem delsah-a matsah hijongle athieng dieh puoi.
(c) Mihiem adinga tijaat umthei guul le aikom haw vaang eima kiveenna dinga mat thei tha thei ahi.
29. Sa Thaa. (Slaughtering)
(a) Hirma nei ganhing khat tha (tha daan itobang hijongle) athienglou ahi. Mihiem suna thei Ie that thei ganhing vaang tha athienge. Thoukaang, thousi nawdohna dinga kot honsaa lou kaap (spray) vaang athieng nai.
(b) Isachung suh pop ham thisan pawtsah ham jong phal ahi puoi.
30. Vun Lip (Skinning)
(a) Athi hihenlang ahing hijongle ganhing khat avun lip athieng puoi.
31. Savun Suhneem (Taming)
(a) Savun suhneemna dinga chi sawa chil (keenga chil) ahiloule daan danga bawl mawng mawng athieng lou ahi. Sa ham Ahtui ham chi saw leh anche athuh-a siem (pickles) jong athieng puoi.
(b) Pickles (achaar) a siem ding anche chu thau ham vinegar (iuthuh) ham toh ihela tua neh pai jieng ding ahileh chi saw thei ahi nai.
32. Savun Hiet (Scraping Hides)
(a) Savun a amul hietnaam, nawt jola ahoina dinga lou nu aki jahnuom puoi.
(b) Hiet kiti hin Sabon lhanga sawp, Halou anaang (atui hilou)a ha nawt, tina/meima chunga lou nu, chule kengkoh-a buon beh khieu lhah haw jousie jong ahuop in, phallou ahiuve.
(c).Tua meh ding changlhah hal chunga margarina, butter chule nu thei dang haw nu vaang phal ahi.
(d) Sabbath-an nelma ding kuong (lheeng) chu sabon tailou aphuon thei thil dang khata sawp thei ahi. Brush jong akimang thei na'i, ahivaangin brush a tui chu thinlhah ham jut lhah ham (sechitah) vaang bawl theilou ahi. Steelwool jong man ding ahi puoi.
33. Savun aatl Tan. (Cutting Hide)
(a) Savun, Puon, Lekhapheeng, Thihpeh, Thingpeh haw hi aat neu ham ahiloule aat siet ham athieng puoi.
34. Jih/ Sut (Writting)
(a) Lekhathot (letter) jih ham ahilouleh jih kiti mawng mawng chu ipi chunga ipi a jih hita jomigle athienglou ahi. Hui lah jih vaang aki jahda puoi, chule lekhajeema kichepna (scrabble) kichep jong athienge.
(b) Lim lah (photograph) mi'n eilah hihenlang en mi ilah hijongle athieng puoi. Suoi kai (to sign) seala tathaw jong athieng puoi. Film develop bawl jong athieng puoi.
(c) Jih ding kijahda na laha hin chehaw jong hi apang ui :- Thil juoh, Thil choh, thil khelsah (rent) chule adang dang kinoptuona lekha jih le suoi kai ngaina jousie chule hisaap leh mou kidon etc.
35. Nawtmang / suhmit (Erasing)
(a) Khut jiet hihen, veilam hijongleh thil kijihsa nawtmang le suhmit kiti chu athienglou ahi.
(b) Nehthei chunga lekhajem ham thil lim ham kijih haw jong nawtmang ding ahi puo'n, chule achunna chunga kijih lekhajeem haw jong suhsiet theilou ahi.
(c) Nehthei chunga kijih haw chu anehthei kisiemna thil mama a kijih ahileh neh thaa jieng thei ahi.gIpi a kijih hijongle khuta lekhajem kijih haw suhsiet louva apuma nehtha thei ahi.
36. Rul / Line kai (Ruling Lines)
(a) lpi ding hitaiongleh rul (pareng) kai chu jahnuom ahi puoi. Khaujang ham khuttin hama kai jong phal ahi dieh puoi. Thil khat aatna ding ham tanna ding ham melchihnaa kai jong aki phal dieh puoi.
37. Mei hal. (Lighting Fire)
(a) Mei chaw, mei haal, electric mehvaah, mei kuong umsaa kuona mei detdod le haal, - khatcha aki jahnuom puoi.
(b) Garia accelerator chotna mei haatsah aki phal puo'n, chule meihol aamlai hui mutsahna dinga kot honpieh jong adih dieh puoi. Meihol koiphat /siet phat jong athieng puoi.
(c) Asatna suhaat thei ipi ham khata Sabbath masanga anneh ding chu'n jong Rabbite'n a jahnuom pouve. Sabbath ni dieh dieh leh an huon minsa hi henlang chule achunna chun a an satna hatsah lou beh ding hijongle chun thei lou abi.
(d) Sabbath masanga gas/electric meiphu chtmga Sabbath ni geija umden dinga koi chu, abeel sunga an um chu min be thei nalai ding ahileh phallou ahi.
(e) Huon minsa min bejep thei talou dinga alum/ asat jing nading bepma koi vang athienge.
(f) Radio ham, television ham, speaker ham, transistor ham, telephone ham leh adang electric thahatna a suhhing thei khatcha hon ding athieng puoi
(g) Refrigerator sunga electric circuit akuona current lahsawn ham, ahiloule electric thaomei achama vahsah a achama thisah thei pung (timer) chu hehtuoh humhal lou ding ahi.
(h) Electric hamat behseh louna dinga Sabbath masanga electric timer khat kikoi chieh aphai.
38. Mei thamit (Extinguishing).
(a) Ipi thaumei hitaleh chule mei mawng mawng thamit ding athieng puo'r1, chule thaumei vahlai, mei kuonglai hehniem jong phallou ahi.
(b) Eima'n thamit hilouva eima panglouva mei kuonglai athi nading lungthim chalak a bawl jong hithei dieh lou ahi.
39. Sabbath nia chaale nathei gamsung. (Domains on the Sabbath)
(a) Sabbath nia thilkeu choile theina gamsung jaat 4 (li) aumin, chehaw chu : Mimal gam (Private domain), Mipi gam (Public domain,) Carmalit, chule Maap gam (Exempt domain) ahiuve.
(b) Private domain :· Mun khat, a lhawm peena 32cm x32 em. a lien, chule 80 cm saang baang in akhen hiding ahi. Vetsahna; ln, Buh, Gari, inmai leituol ki-um.
(c) Public domain :- Lamlien (street) achung kikhu lou, alhawm peena meter 8- a lien, chule mihiem 600,000 in nisiea a jawtle (Israel ah tupeetin aum puoi)
(d) Carmalit :- Mun khat ham, khopi sung lamlien ham ahilouleh twikhanglien pang (achunga kisei dang dang banga aletdan leh ateena dang kipie chuom lou)
(e) Exempt domain :- Gam 32 cm x 32 cm saanga neujep, Public domain sung hiding chule tuola kuona 24 cm a saang; ahiloule Carmalit sung ahileh tuola kuona 80 cm a saang hiding.
(f) Achunga kisei domain 4 haw laha lchat leh khat kaha thilkeu puoh chawn lele phallou ahiin, chule private domain khata kuona midang private domain ham ahiloule japi domain, tichu inchung saang kalna kalbi (staircase) haw kikah a thilkeu puoh chawnle jong phal ahi puoi. Chule Public domain le Carmalit sunga meter 2 (tong 4) a gamlaa thilkeu tawlle jong aki phal puoi.
(g) 'Dop chawn’ leh 'Tawlle' kiti chu - se thaw, khuta kipieh sawn, sakhauva kuo ahiloule lienga baat/ khai jong ahi chieh e. Kivonna nih le puon ham, khutjeem le chaucha sachunnga beh haw vaang ahuop puoi.
(h) Domain dang jousie akuon a Exempt domain a thilkeu tawllut thei ahiin, chule Exempt domain a kuonin domain dang jousie ah aki tawllut theiin ahi.
(i) Pung bu ham ahiloule mitbeh kibeh puma domain khat le khat kikaha vahle asietna aum puoi, thilkeu puo-a geel ahi puoi.
(j) Carmalit chu gamgi baang khat tun doh a private domain hisah thei ahi; hiche gamgi baang chu tzurat hapetach ahiin; japi'n vaang eruv tiin bou aki heii. Gamgi baang aum phaat levaang private domain bawla bawl thei ahi tai.
(k) Eruv kiti chu khaugui ham, ahiloule thingjawl ham khatna Carmalit chu umkimvel tina ahi.
(1) Private domain ni kikah a eruv hatzarot auma ahileh hiche domain teni kaha chu thilkeu puoh lele thei ahi tai.
(m) Khosung Rabbi pa'n a khosung a cheeng jousie te adinga chaanglhah ham matza ham akoidoh aEruv hatzarot chu asiem doh ji ahi. Hitia chu an kikoina mun chu acheengte jousie a dinga akikop gam uh ahi tai. Rabbi pa chun "al mitzvah eruv" ti thangvahna hi asei a, hitia chu Insung leh leituol Eruv in agetkhumna jousie chu domain kiti ahi tai.
(n) lsrael gamsunga khawtin a Rabbi hawn Eruv kikoina mun leh Eruv hatzarot chu phaat tinin a villha jing ui.
Chawndaan Kibelap
(Additional Precepts)
Eruv Techumin.
(a) Sabbath nia khopi kallam (khopi pama kuona) meter 960 (tong 2,000) vaala gamlaa chie ding phal ahi puoi. Hiche hi Techum Sabbath aki tii.
(b) Khawh taha chie teina ding auma ahileh hiti bawl ding ahi:-Sabbath lut masangin khopi apat meter 960 a gamla mun khat ah nivei nehkham ding an (changlhah ahile gram 300 beh hiding) ga koi ding ahi. Hichc hi ahi - Eruv Techumin kiti chu.
(c) Hiche eruv na ga koi jieha chu hiche mun chu na Inn ahi tia kila ahi tai. Hiche na Inn akuona chu meter 960 na nopna lam lama na chie thei ahi tai.
(d).Hiche eruv na koi phaat lechun thangvahna -al mitzvat eruv hi na sei ding ahi."Hiche eruv jieh ahi keima (midang ding na bawl pieh ahile amin ..... ) hi ka/ a nopna lam lama meter 960 (tong 2,000) chana gamlaa chie thei ka/a hi tai.
Thil Jeh/Bawlngailou
(Muktzah)
(a) Sabbath nia sinmaw leh ngaichaatna umlou thil jousie chu Muktzah ahi; - suongtum, thih-tum, thingtum, Tefiillin, sa siel (huon lou) haw hi ahiuve. Hiche thil haw hi nidanga banga khuta thama mawh tawlle le thei ahi puoi(thienglou ahi)
(b) Thil dang, ni dang leh phaat danga kingaicha jing - sum (paisa), camera, sehcha haw jong hi Sabbath nia dinga chu Muktzah (thil jeh) ahiuvin ahi. Tham khah lou ding ahiuve.
(c) Muktzah khat chu Sabbath lut masanga thil dang khat chunga ana umkhah a, Sabbath sunga umden ding ahi tahle athil khat jong chu Muktzah ahi tai.(basis ledavar ha’asur)
(d) Sabbath nia hung um thah, (hung kisiem thah) - ahpi'n Sabbath nia athah atui, Sabbath nia akunga kuona pullha theiga, um-le-bel kisukeh, sa/nga gu, thei kimetna hoh, chehaw chu Muktzah ahiuve.
(e) Muktzah khat chu koichawn/ tawlle angaia ahileh nidanga bawl daan lou taha bawl ding, kenga peh ham muh/kama mut/sem hama tawlle ding ahi.
(f) A khoh dungjuia Muktzah khat athieng dana manchah theina lampi aume:- thingga taah, makhaga tobang khe nadinga sehcha’a na vohkeh ji ahia, Sabbath nia jong neh ding ahile nidanga banga sehchaa vohkeh thei ahi.
Sabbth nia Hinkhuo huhdoh
(Saving Life on Sabbath)
(a) Mi dammaw khat hinkhuo chu Sabbath nia bawl thienglou kiti jousie saanga luljaw ahi. Hichejieh chun mi khat hinkhuo huhdohna ding ahile ima jousie bawl athienge.
(b) Thusuoh ima umlou lai - ahivaanga hung suoh dinga ginlelna um - chetobang dimnun jienga jong hi Sabbath suhkeh thei ahi. Gaalin ei bulu ding ahi tai tia gimnawna jieha Sabbath khohsa louva gaal saat dinga kiguot thei ahi.(ei bulu tahbah hih jongleu)
Melechet Sabbath
(a) Sabbath suhkehna a kuona tahsa nopsahna le phatchuomna kilah phallou ahi. Sabbath nia Juda mi khatin ahuon bu, ahiloule Juda hilou mi dang khatin Judapa adinga a huon pieh chu neh thienglou ahi; ajiehchu Sabbath susiea kihuon bu ahi.
(b) Radio a thu kisei, music, football kichepna le adang dang haw Sabbath nia kibawl chu athienglou ahijieha vet jong vet lou ding chule ngai jong ngailou ding ahi.
Sabbath nia Gancha haw
(Animals on Sabbath)
(a) Sabbath nia gancha na tohsah leh thilgih/puohgih puohsah chule kai le le athieng puoi.
(b) Sabbath nia gancha chunga tou ham achunga kingai jieng jong phallou ahi. Gancha jousie Muktzah ahiuvin, toh jong tohkhah lou ding ahi. An neh sah vaang athieng nai.
(a) Ipi hileh bawkeh/ suhsiet chule thil kimat ni loikhen / bawkhen jahnuom ahi puoi. Lekhathot bawm (envelope) hawn jong phal ahi puoi. Gawma kichaal louva pina kikilbeh mai ahilevang hon thei ahi nai.

  © Blogger template 'A Click Apart' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP